Početak nauke o srpskom jeziku i srpskoj kulturi

Epoha romantizma, koja je fokusirana na dušu i duh naroda, neposredno je uticala na uspon i afirmaciju nacionalno obojenih humanističkih nauka. Car Josif II (1780-1790) vodio je centralističku politiku i forsirao njemački jezik kao jezik državne administracije, kulture i obrazovanja, te time prouzrokovao javljanje nacionalističkih pokreta u Habzburškoj monarhiji čiji su ciljevi primarno bili samo u domenu kulture: standardizacija narodnog jezika, upotreba narodnog jezika u literaturi i nauci i jačanje interesovanja za nacionalnu istoriju i folklor.

Tih godina, tačnije 1791. godine, Čeh Jozef Dobrovski objavljuje naučnu studiju ,,Istorija češkog jezika i književnosti“ koja, iako je štampana na njemačkom jeziku, afirmiše češku nacionalnu svijest i češki jezik, ali i druge slovenske jezike. Nakon 23 godine, on objavljuje naučni zbornik ,,Slovenka“ u kojem je poglavlje posvećeno srpskom jeziku naslovio kao ,,Serbika“ i to je prvi pomen ovog imena koje će vremenom obuhvatiti skup naučnih interesovanja za Srbe kao slovenski narod.

U to vrijeme Srbi podižu dva ustanka protiv Turaka i kao rezultat stvorena je autonomna Srbija, a nacionalni rad Srba u Habzburškoj monarhiji, koji je počeo još od Velike seobe Srba (1690), konačno sazrijeva. Srpska pravoslavna crkva i građanstvo su dali podršku tim zahtjevima, pa je zahvaljujući tome 1825. godine pokrenut časopis Letopis Matice srpske, a godinu dana kasnije u Pešti osnovana i sama Matica srpska.
U takvom kulturnom okruženju pojavio se Vuk Stefanović Кaradžić sa čijim knjigama počinje proučavanje srpskog jezika i srpske kulture i to se može smatrati početkom srbistike koja predstavlja skup naučnih disciplina o srpskom jeziku i književnosti, o istoriji srpske materijalne i duhovne kulture i o srpskoj ekonomskoj i političkoj istoriji.

Matica srpska je 1864. godine iz Pešte preseljena u Novi Sad i predstavlja najstariju književnu, kulturnu i naučnu instituciju srpskog naroda, a časopis Letopis Matice srpske opstaje skoro puna dva vijeka.