Surdulica je od 21. aprila do 31. maja 1999. teško bombardovana tri puta. U tim napadima poginulo je 50 ljudi, od toga 12 djece, a povrijeđeno je 204 ljudi.
Posljednji napad dogodio se prije tačno 20 godina, u noći između 30. i 31. maja, kada je u bombardovanju sanatorijuma i gerontološkog centra poginulo 20 ljudi.
Surdulica je grad u kom je tokom bombardovanja bilo najviše poginulih i povrijeđenih u odnosu na broj stanovnika. Samo u jednom od tri napada srušeno je čak 500 kuća, zbog čega je ovaj gradić od tek 11.000 stanovnika dobio naziv srpska Hirošima, jer su mnogima slike razaranja, u kome u dijelovima grada nije ostao ni kamen na kamenu, upravo tako izgledale.
Crni bilans je ne samo 50 poginulih i više od 200 povrijeđenih, već i potpuno ugašene dvije porodice, a meta su bili civili, ljudi izbjegli iz Hrvatske tokom “Oluje”, ali i stanari Gerontološkog centra i pacijenti u sanatorijumu za plućne bolesti.
– Bilo je rano ujutru, negdje oko četiri ili pet, začuli su se avioni, a kasnije i detonacija. Tada sam imao 18 godina i sjećam se svakog detalja, naš grad je mnogo stradao, i ta stradanja nikako ne blijede – priča za Blic Nenad Stojiljković, službenik u opštini Surdulica, sjećajući se kada je u noći između 30. i 31. maja bombardovana Specijalna bolnica za plućne bolesti – sanatorijum, te paviljon u kojem su bile smeštene izbjeglice iz Hrvatske, kao i Gerontološki centar.
Toga dana NATO bombe ubile su 20 ljudi, a povrijeđeno je više od 80 civila.
– Zaista je bilo strašno. Surdulica je generalno mnogo stradala i broji najviše civilnih žrtava u odnosu na ukupan broj stanovnika. Tog 31. maja isti objekat gađali su dva puta, drugi put je bilo oko 12.20. Sjećam se, bio sam kod kuće, čuvao sam mlađeg brata jer su i mama i tata bili na poslu. Bilo je užasno, stajao sam na prozoru i gledao kako avioni lete, to se ne zaboravlja – priča Nenad.
Izbjeglice smještene u kampu koje su pobjegle od “Oluje” doživjele su strašnu sudbinu, a svjedočenja iz tog perioda bila su jeziva.– Tijela nastradalih u sanatorijumu ležala su na sve strane, morali smo da ih branimo od pasa da ih ne raznesu, to je bilo jeziva slika – pričaju Surduličani.
Sam grad bombardovan je u tri razorna navrata, okolina više puta. Na uže područje Surdulice u periodu između 21. marta i 31. maja bačena su 62 projektila, a na šire oko 200.
Dvije porodice, Milići i Malobabići, ugašene su u drugom napadu, 27. aprila. Oni su, bježeći iz Krajine, utočište našli u Surdulici.
– Poginulo je četvoro djece, dvoje malih Milića, Miljana (15) i njen brat Vladimir (12), njihov komšija Miodrag Milovanović (17), Milenko Malobabić (16) i njegov brat Rade (19). Malobabići, otac, majka i dvoje djece bili su izbjeglice iz Srpske Krajine, koji su potjerani “Olujom” našli utočište u ovom gradiću i tu su stradali – navodi se u svjedočanstvu Najdana Stojanovića.
Tri razorna napada
21. april: Bombardovano izbjegličko naselje u Surdulici u kojem su bile izbjeglice iz Republike Srpske. Proginulo je 10 civila, od kojih šestoro djece, ranjeno 16 ljudi.
27. april: Najrazorniji udar desio se tog dana, prvi oko podneva, kada je sa više od 10 projektila bombardovan gusto naseljeni dio Surdulice – Čubrine livade u centru grada. Bombardovano je i naselje Piskavica u istočnom dijelu grada. Poginulo je 20 civila, među kojima i 12 djece. Povrijeđeno je više od 100 ljudi, a srušeno je 500 kuća. Zmaj Jovina ulica je tada bila potpuno uništena. Najviše poginulih bilo je u kući porodice Milić, 15 ljudi.
30-31. maj: U toku noći bombarodavni Gerontološki centar, sanatorijum za plućne bolesti i paviljon u kome su bile smještene izbjeglice iz Republike Srpske Krajine. Ubijeno 20, a povrijeđeno 88 ljudi.
(Blic)
