Prema predanju, mnogi su mislili da je Јovan obećani mesija, ali je on, prepoznavši Isusa kada je slušao njegove prve javne propovijedi, rekao: “To je jagnje Božije koje uze na sebe grijehe svijeta”.
U Crkvi je svetitelj poznat i kao Јovan Preteča, a njegov praznik svrstava se u red najvećih proročkih praznika, jer se za Svetog Јovana, najbližeg sljedbenika i bliskog rođaka Isusa Hrista, vezuje početak misije Spasitelja i početak hrišćanske propovijedi.
Ovaj praznik se slavi dan poslije Bogojavljenja, kao sjećanje na Krštenje Isusovo i ulogu svetitelja koji je pripremao narod za novu vjeru.
“Јa vas krštavam vodom, ali onaj što ide za mnom jači je od mene… On će vas krstiti Duhom Svetim i ognjem” riječi su Svetog Јovana koji je krštavao narod u rijeci Јordan i pozivao na pokajanje.
Na pravoslavnim ikonama Sveti Јovan je najčešće predstavljen sa krstastim štapom u lijevoj ruci i napisom – “Pokajte se, jer je blizu Carstvo nebesko”.
Od mladosti je bio posvećen vjeri i kao branilac javnog morala suprotstavljao se razvratu rimskog društva koji je u njegovo vrijeme dostigao vrhunac.
Sveti Јovan je javno osudio i cara Iroda Antipu koji je preoteo ženu svom bratu Filipu. Carica Irodijada je, kaže predanje, nagovorila kćerku Salomu da od Iroda zatraži glavu Јovanovu.
Zanesen Salominom igrom, Irod je naredio pogubljenje Јovana Krstitelja. Ovom događaju posvećen je poseban praznik poznat kao Usjekovanje glave Svetog Јovana Krstitelja, a na ikonama se slika svetitelj koji u desnoj ruci drži svoju odsječenu glavu.
Za ovaj praznik vezuje se, kako je zapisao Sveti jevanđelista Luka, i događaj prenošenja ruke svetitelja u Antiohiju iz Sevastije, gdje je pogubljen.
Desna ruka Svetog Јovana, kojom je krstio Hrista, oduvijek je čuvana kao najveća svetinja, a sada se nalazi u Cetinjskom manastiru.
Sveti Јovan je uzor poštenja i pravdoljublja, pa se i u srpskom pravoslavlju poštuje i običaj bratimljenja “po Bogu i Svetom Јovanu”.
(rtrs)
