BANjALUKA – Referendum o Danu Republike potvrdio je pravo Srpske da na taj način može odlučivati o najvažnijim pitanjima, a ta opcija treba da ostane “u životu” i ubuduće.
Stav je to nekadašnjih članova republičke komisije koja je prije punih pet godina, na osnovu zaključaka Narodne skupštine RS, provjerila da li građani Srpske žele da 9. januar ostane Dan Republike. Taj referendum je raspisan 15. jula 2016. i održan 25. septembra te godine, a kao reakcija na poteze bošnjačkih političara i odluke Ustavnog suda BiH. Referendumsko pitanje je bilo: “Da li podržavate da se 9. januar obilježava i slavi kao Dan Republike Srpske?”, a glasanje je pokazalo da je gotovo 100 odsto onih koji su se odazvali označilo “da”.
Profesor ustavnog prava Siniša Karan, koji je bio predsjednik Republičke komisije za sprovođenje referenduma, podvlači da je referendum ustavna kategorija i sinonim za slobodu građana Srpske i srpskog naroda u ostvarivanju prava u kompleksnoj državnoj zajednici kao što je BiH.
– Danas, kad se Republika Srpska nalazi na istorijskoj prekretnici, kad su vidljivi napadi na Srpsku i srpski narod, gdje se više i ne krije da imaju za cilj ukidanje Republike Srpske, neophodno je da se o svim najvažnijim pitanjima izjasni i narod Republike Srpske, jer Srpsku čini njen narod i upravo njegovim izjašnjavanjem na referendumu će se vidjeti odlučnost u borbi za očuvanje Republike Srpske, jer samo njeno postojanje može srpskom narodu omogućiti slobodu – poručio je Karan za “Glas”.
Naglašava da ne može ni Ustavni sud BiH, ni međunarodna zajednica biti iznad srpskog naroda, niti mogu odlučivati o najvažnijim pitanjima koja se tiču srpskog naroda i Republike Srpske.
– I u budućnosti će na nedvosmislen način o najvažnijim pitanjima koja se tiču Srpske konačan stav dati srpski narod – zaključio je Karan.
Član referendumske komisije bio je i aktuelni potpredsjednik Narodne skupštine RS Milan Petković (Ujedinjena Srpska). Za “Glas” kaže da se pokazalo da Srpska ima kapacitet i pravo da sprovede referendum.
– Posebno me tada, dok sam bio nestranačka ličnost, obradovalo to da može postojati srpsko jedinstvo i da su u komisiji bili i predstavnici vlasti i opozicije. Referendum je bio presudan da Srpska nastavi sa proslavom 9. januara. Nismo prestali i nećemo – poručio je Petković i podsjetio da je i Tužilaštvo bilo podiglo optužnice protiv članova komisije. Podvukao je i da bi ponovo bio član takve komisije jer je tada, u dobrom dijelu, branjena i Srpska.
Narodna skupština je 2015. usvojila Deklaraciju o Danu Srpske, a Bakir Izetbegović, tada bošnjački član Predsjedništva BiH, zatražio je ocjenu ustavnosti Zakona o praznicima Srpske u dijelu koji se tiče 9. januara. Sud je krajem novembra, preglasavanjem sudija iz srpskog i hrvatskog naroda od strane bošnjačkih i stranih sudija, proglasio neustavnim odredbe Zakona o praznicima jer se 9. januar poklapa sa slavom Sveti Stefan. Srpska je zatražili da odluka suda bude poništena i da Parlament BiH u roku od 120 dana usvoji Zakon o Ustavnom sudu BiH prema kojem bi strane sudije zamijenile domaće i spriječile preglasavanje. Nakon što su Bošnjaci mjesecima blokirali prijedlog zakona, utvrđeno je da postoje uslovi za referendum, nakon kojeg je Skupština usvojila zakon prema kojem 9. januar ostaje Dan Srpske, koji će obilježavati kao sekularni praznik, bez vjerskih obreda. Ustavni sud je i u martu 2019. proglasio neustavnim 9. januar kao Dan Srpske, ali uz navođenje da Skupština ima nadležnost da raspiše referendum povodom pitanja kojeg datuma će biti proslavljan Dan Srpske, ali da to ne može biti 9. januar, za koji zvaničnici Srpske stalno ukazuju da se istorijske činjenice ne mogu osporiti.
(GlasSrpske)
