Još 1974. bijeljinska bolnica dobila je prvog maksilofacijalnog hirurga, dr Mladena Popovića, sina praškog đaka dr Vojke Popovića, uglednog bijeljinskog ljekara, koji je Medicinski fakultet završio 1926. godine. Primarijus dr Mladen Popović (1939 – 2018) Stomatološki fakultet završio je u Beogradu, kao i specijalizaciju maksilofacijalne hirurgije na Vojno medicinskoj akademiji. Jedan od prvih hirurga sa ovih prostora koji je radio operacije na glavi i vratu. Čovjek koji je hirugiju učio između ostalih i od čuvenog profesora Karapandžića. Pored rada u zdravstvu, dr Popović je bio istaknuti društveno – politički i sportski radnik. Jugoslovenski reprezentativac u odbojci. Povodom Dana Republike Srpske 2017. godine, predsjednik Republike Srpske Milorad Dodik odlikovao ga je Ordenom Krsta Milosrđa za dugogodišnji rad u zdravstvu, veliki doprinos razvoju zdravstvenih usluga i liječenju pacijenata.
Od prvih pionirskih koraka dr Popovića, do današnjeg savremenog Odsjeka koji predvodi prim. dr Tomo Kovačević, ova specifična i kompleksna hirurška grana zauzela je važno mjesto u zdravstvenom sistemu regije.
O razvoju maksilofacijalne hirurgije tokom pet decenija koji je tekao je uz mnogo entuzijazma i ličnog zalaganja, govori sadašnji šef Odsjeka maksilofacijalne hirurgije u JZU Bolnica „Sveti Vračevi” Bijeljina, prim. dr Tomo Kovačević.
„Maksilofacijalna hirurgija u Bijeljini zvanično počinje dolaskom prvog specijaliste, prim. dr Mladena Popovića, koji se 1974. godine vratio sa specijalizacije iz Beograda gdje je završio Stomatološki fakultet. U to vrijeme Bijeljina je imala svega dva opšta hirurga, tako da je praktično, maksilofacijalna hirurgija bila među prvim hirurškim granama. U to doba, prim. dr Popović je kao pionir te medicinske grane, radio u okviru hiruškog odjeljenja tadašnje bolnice. Možemo se pohvaliti da je Bijeljina imala maksilofacijalnog hirurga prije Tuzle i Banjaluke“, ističe dr Kovačević.
Najteži izazovi su bili devedesetih godina prošlog vijeka, u vrijeme otadžbinskog rata, kada je veliki broj ranjenika zbrinjavan, hospitalizovan i liječen u našoj ustanovi. Povrede lica, glave, vrata spadale su u domen maksilofacijalne hirurgije. Godine 2006. dr Popović odlazi u penziju i iza sebe ostavlja jednu ozbiljnu službu, dobru ambulantu, operacionu salu, ostavlja pacijente koji su znali da u našoj bolnici postoji maksilofacijalni hirurg. A ja sam se iste godine vratio sa specijalizacije iz Novog Sada. koju sam završio u Kliničkom centru Vojovodine.
To je bila prelomna godina, jer je došlo i do promjene sistema upućivanja pacijenata. Naš referentni centar postao je UKC Republike Srpske u Banjaluci, a ranije su pacijenti mogli biti upućeni u Beograd. Zbog udaljenosti, mnogi su pacijenti svoje liječenje povjeravali ljekarima iz Bijeljine. Počeli smo da radimo i komplikovanije operacije, posebno tumorske patologije. Traumatologija je od početka bila standard, a ostale patologije radile su se redovno, osim rijetkih ortognatskih operacija. Ortognatska hirurgija je hirurgija deformiteta lica i vilica. Od 2006. godine maksilofacijalna hirurgija se izdvaja iz Odjeljenja za hirurške grane i formira se Odjeljenje za ORL i MF hirurgiju.
Od 2016. godine dolazi dr Mito Velimirović sa specijalizacije maksilofacijalne hirugije koju je završio na Vojno medicinskoj akademiji u Beogradu. Sa dva maksilofacijalna hirurga posao dobija ozbiljniji kontinuitet. Jer jedan čovjek, bez obzira koliko on ulagao sebe, u taj posao, ne može da bude služba, a od tada nas dvojica zajedno nosimo posao. Po zadnjoj sistematizaciji naše Odjeljenje je dobilo dva odsijeka, Odsijek za ORL i Odsijek za MFH.
U medicini, pogotovo u hirurgiji je najvažnije imati ljude. Što se tiče opreme i dodatnih stvari, to se može kupiti, ali najvažnije je imati kvalitetnog doktora. Ove godine smo primili jednog kolegu, koji bi trebao da dobije specializaciju uskoro, tako da ćemo za pet godina imati još jednog maksilofacijalnog hirurga. Maksilofacijalna hirurgija pripada tercijarnom nivou. Ipak, suština nije u nivou, već u tome da se i u opštoj bolnici, ako postoje uslovi, mogu raditi složeni zahvati. Naglašavam da je jako bitno postojanje ozbiljne maksilofacijalne hirurgije ranga odjeljenjaza bijeljinsko – zvornički region, dok bi na jugu pacijenti zbrinjavani u KC Foča, a na zapadu Republike Srpske u UKC Banjaluka. To je moja vizija, jer specijalista maksilofacijalne hirurgije ima mali broj u javnim zdravstvenim ustanovama u Republici Srpskoj. Prema mojoj informaciji, desetak.
Tokom prošle godine u Odsjeku za maksilofacijalnu hirurgiju obavljeno je ukupno 4.668 intervencija (pregleda, previjanja, manjih zahvata). U operacionoj sali u uslovima opšte anestezije urađeno je 146 operacija, dok je u lokalnoj anesteziji izvedeno 275 zahvata, što je ukupno 421 operacija.
Najčešće su operacije uklanjanja malignih tumora kože, lica i vrata sa rekonstrukcijom u lokalnim režnjevima ili slobodnim kožnim transplantatom, operacije parotidne žijezde, ciste vilica, operacije usne duplje, preloma vilica i jagodične kosti, poda orbite, ekstrakcije zuba u opštoj anesteziji i kod osoba sa posebnih potrebama i druge operacije. Na preglede se najčešće ne čeka jer pacijente primamo tri puta sedmično na prvi pregled, a kontrole zakazujemo. Na elektivne operacije se čeka oko mjesec dana, dok se na manje intervencije u lokalnoj anesteziji čeka oko dva mjeseca. Svi hitni slučajevi se rješavaju odmah.
Preko 60 % svih maksilofacijalnih operacija pripada tumorskoj patologiji. Od toga preko 80 % su tumori kože, dok tumorima usne duplje, tumorima vrata, tumorima pljuvačnih žlijezda i koštanim tumorima pripada ostatak od 20%. Semberija kao poljoprivredni kraj pogoduje razvoju tumora kože, zbog izloženosti sunčevom zračenju.Od svih kožnih tumora, 70 % su maligni, ali na sreću najveći broj njih pripadaju bazocelularnom karcinomu koji je najmanje agresivan i nikada ne daje metastaze, te je operativni zahvat sa uklanjanjem tumora do u zrdavo praktično i izlečenje. Drugi po učestalosti je planocelularni karcinom koji može da da metastaze, ali rijetko. Melanomi i merkelcell karcinomi su agresivni, nepredvidivi tumori čije liječenje pored operativnog, zahtijeva uključivanje i Onkološkog konzijuma i multidisciplinarni pristup (hemoterapija, radioterapija, biološka terapija i dr). Na sreću ovi tumori su značajno rjeđi od gore navedenih tumora.
Druga grupa karcionoma u maksilofacijalnoj patologiji su karcinomi usne duplje (karcinomi usana, jezika, poda usta..). To su ozbiljni karcinomi koji se liječe hirurški, radioterapijom i hemioterapijom. Nažalost, u posljednjih par godina imamo situacije da od tri pacijenta koja dođu sa ovim karcinomom, dva su već inoperabilna. Ljudi ne obraćaju pažnju da ranica koju imaju u ustima, veličine 1 do 2 cm, jer smatraju da je to neka upala. Ali ako je promjena prisutna mjesec dana, ne možemo da je tretiramo kao upalu. Dolaze nam sa uznapredovalom bolesti, gdje su zahvaćeni i mišići, kost, gdje postoje već metastaze što značajno otežava liječenje. Potencijal metastaziranja ovih malignih tumora je daleko veći nego kod malignih tumora kože. Ove operacije su veoma kompleksne, zahtijevaju često i uklanjanje limfnih čvorova vrata i zahtjevne rekonstruktivne zahvate nakon uklanjanja bolesti.
Treća grupa malignih tumora su maligni tumori pljuvačnih žlijezda. Statistika pokazuje da je ova vrsta karcinoma u porastu. Ove operacije su kompleksne jer se radi o hirurgiji nervus facijalista, živca koje je potrebno sačuvati kad god se može.
Primarni i sekundarni tumori vrata se liječe hirurškim putem. Imamo benigne i maligne tumore. Sekundarni tumori su metastaze malignih tumora glave i vrata, kao i nekih drugih udaljenih organa (debelo crijevo, jajnik, dojka, želudac…). Od ukupnog broja operisanih, 5 % pripada ovim tumorima.
Ljekar mora učiti cijelog života. Hirurgija je znanje i vještina. Mi redovno pratimo stručne sastanke i kongrese, najviše kroz Udruženje maksilofacijalnih hirurga Srbije. U toku godine imamo dva do tri stručna sastanka gdje se obrađuju određene teme. I to je nešto dragocjeno, jer nisu svi u mogućnosti da odu na evropske i svjetske kongrese. Veliki centri pošalju svoje predstavnike, i preko njih saznamo koji su novi stavovi, za određenu oblast. Tako da imamo informacije šta se dešava i radi u svijetu. Kad profesor iz Španije prikaže operaciju parotisa, to je ta operacija koju radimo i mi. U planu je uskoro da se oformi Udruženje maksilofacijalnih hirurga u Republici Srpskoj.
U hirurgiji je ključna stvar vještina. Naravno, potrebna je odgovarajuća oprema, adekvatna anestezija I material koji je za našu hirurgiju specifičan: ostosintetski materijal, titanijumske mrežice, šrafovi, dakle, najsavremeniji materijali koje ne moramo poslije da vadimo. Što tiče naše ustanove, imamo i mogućnost savremene dijagnostike (CT, magnet, ultrazvuk..), tako da veoma rijetko imamo potrebu da šaljemo pacijente u veće zdrastvene centre. Prema bolnici u Bijeljini gravitira oko 300.000 ljudi, ne samo iz Semberije, već i iz Zvornika, Milića, Vlasenice, Srebrenice, Bratunca, pa čak i iz dijela Posavine.
Od 2006. do juna 2025. godine uradio sam 5.040 operacija. Kolega Velimirović od 2016. godine uradio je oko 2.500 operacija, pa smo zajedno izveli približno 7.500 zahvata. Kada se svemu tome doda i rad prim. dr Mladena Popovića, u Bijeljini se za pola vijeka razvila snažna tradicija maksilofacijalne hirurgije.
U stručnim krugovima, Bijeljina je prepoznata kao grad u kojem postoji razvijena maksalofacijalna hirurgija. Zbog toga je Udruženje maksilofacijalnih hirurga Srbije donijelo odluku da 24. oktobra u Bijeljini održi stručni sastanak maksilofacijalnih hirurga povodom našeg jubileja – 50 godina rada. Ugostićemo maksilofacijalne hirurge Srbije i naravno naše kolege iz Banjaluke, Foče, Doboja i drugih gradova u Srpskoj. Prije radnog dijela biće održana osnivačka Skupština maksilofacijalnih hirurga Republike Srpske. Očekujem da će to biti, ne samo stručno okupljanje i dobar radni sastanak, nego i lijepo druženje.
(Bijeljinska bolnica “Sveti Vračevi)
Poštovani čitaoci, možete nas pratiti i na platformama: Facebook, Instagram, Youtube, Viber, Tiktok
Pridružite se i saznajte prvi najnovije informacije.
Naše aplikacije možete skinuti na:
