Ćorić za “Glas”: Nemjerljiv doprinos IRB-a razvoju Srpske

Investiciono-razvojna banka Republike Srpske je razvojno orijentisana finansijska institucija koja je do sada ostvarila nemjerljiv doprinos razvoju privrednog i društvenog ambijenta Republike Srpske. Istakao je to u intervjuu za “Glas Srpske” vršilac dužnosti Investiciono- razvojne banke Republike Srpske Nedeljko Ćorić istakavši da su podržavali projekte od opšteg interesa i značaja za Republiku Srpsku, lokalne zajednice, kao i domaći finansijski i realni sektor.

GLAS: Nedavno ste preuzeli poziciju v.d. direktora IRB-a. Vjerujemo da ste imali dovoljno vremena da se upoznate sa stanjem i analizirate buduće pravce djelovanja ove značajne finansijske institucije?

ĆORIĆ: Identifikovani su brojni izazovi privređivanja u narednom periodu koji će postaviti imperativ daljih prilagođavanja aktivnosti i finansijske ponude IRB-a, s obzirom na to da se radi o globalnim determinantama na koje ne postoji mogućnosti uticaja sa naše strane. U takvim okolnostima nastavićemo podržavati privredu i stanovništvo putem dobro osmišljenih i potpuno prilagođenih kreditnih linija. Značajni dio naših finansijskih operacija realizuje se putem berze kroz ulaganja u vlasničke i dužničke instrumente čime ćemo nastaviti doprinositi realizaciji konkretnih projekata, ali isto tako i održavanju likvidnosti i daljem razvoju tržišta kapitala. Postoji jasna namjera da radimo na daljoj afirmaciji postojećih instrumenata podrške u dijelu kreditno-garantnih poslova, a radićemo i na dodatnoj mobilizaciji i prikupljanju sredstava kako bismo ih učinili dostupnim privredi i stanovništvu. Postoji jasna i strateški postavljena namjera da nastavimo podržavati razvojne i prioritetne projekte u Republici Srpskoj, a posebno da to činimo na dodatno efikasniji, moderniji i inovativniji način.

GLAS: Kako Investiciono-razvojna banka doprinosi razvoju tržišta kapitala i ekonomskom rastu Republike Srpske?

ĆORIĆ: Kroz sektor plasmana i upravljanja portfeljom hartija od vrijednosti, Banka ima dvostruku ulogu – s jedne strane, upravljamo sredstvima na način koji obezbjeđuje sigurnost i stabilnost prinosa, a s druge, aktivno doprinosimo razvoju domaćeg tržišta kapitala. Svjesni smo da svako ulaganje nosi određeni stepen rizika. Ključno je da taj rizik razumijemo, pravilno procijenimo njegov nivo i utvrdimo da li smo kao institucija spremni da ga preuzmemo. Posebnu pažnju posvećujemo procjeni isplativosti ulaganja, analizi finansijskog stanja emitenta i razumijevanju njegove potrebe za kapitalom. Takav pristup omogućava da naše investicione odluke budu odgovorne i usmjerene ka dugoročno održivim rezultatima. Kroz ulaganja u domaće hartije od vrijednosti i podršku novim emisijama, nastojimo da domaće tržište kapitala postane prepoznatljivije, likvidnije i sigurnije za ulaganje. Dodatno, kao institucija od javnog značaja, želimo da doprinesemo povećanju povjerenja u tržište kapitala, jer je upravo povjerenje osnovni preduslov za njegov dalji razvoj. Dugoročno gledano, naš cilj je da Investiciono-razvojna banka Republike Srpske bude stub institucionalnog investiranja – da javni kapital ne samo čuvamo, već ga aktivno stavljamo u funkciju razvoja privrede Republike Srpske i stvaranja stabilnog investicionog okruženja.

GLAS: Zahvaljujući Investiciono-razvojnoj banci, brojni građani realizovali su kupovinu prve nekretnine, a brojni privrednici projekte koji su uticali na razvoj privrede Republike Srpske. Koliko je važno da Banka osluškuje potrebe građana i privrede?

ĆORIĆ: Danas govorimo o hiljadama građana koji su napokon zakoračili u svoj prvi dom i o stotinama privrednika koji su dobili šansu da svoje ideje pretvore u održive projekte. U takvom okruženju, ključna riječ je – povjerenje. A povjerenje se gradi samo onda kada institucija umije da sluša. Zato je važno da IRB kontinuirano osluškuje potrebe građana i privrede: jer bez tog neposrednog uvida, nijedna razvojna politika ne može biti stvarna, a nijedna mjera dovoljno precizna. Prva nekretnina, novi proizvodni pogon, digitalizacija poslovanja, zapošljavanje mladih – sve počinje od toga da Banka razumije šta ljudima zaista treba u ovom trenutku. Kada Banka prati puls društva, onda finansijski instrumenti postaju mnogo više od kredita i fondova. Oni postaju poluga promjena. Postaju način da se zaustavi odlazak mladih, da se podstakne lokalna ekonomija, da se stvori klima u kojoj vrijedni i uporni mogu uspjeti. Upravo u tome leži važnost IRB-a: u sposobnosti da bude partner, a ne samo finansijer. Da bude servis građanima, a ne birokratski aparat. Da bude oslonac privredi u trenucima kada hrabre odluke čine razliku između stagnacije i rasta. Zato je slušanje, zapravo, najvažniji posao jedne razvojne banke. Jer samo Banka koja razumije svoje ljude i svoju privredu može biti motor razvoja Republike Srpske.

GLAS: Koja je uloga Investiciono-razvojne banke Republike Srpske u obezbjeđivanju izvora finansiranja i plasmanu sredstava preko banaka posrednika?

ĆORIĆ: U savremenom finansijskom sistemu, banke posrednici imaju ključnu ulogu u plasmanu sredstava privredi i građanima. IRB kroz saradnju s komercijalnim bankama obezbjeđuje i dodatne izvore finansiranja. Kroz programe plasmana sredstava, Investiciono-razvojna banka Republike Srpske omogućava da se javni kapital stavi u funkciju razvoja realnog sektora, a da se rizik i administrativni procesi podijele sa partnerskim bankama koje imaju neposredan kontakt s tržištem. Ovaj model obezbjeđuje smanjenje troškova finansiranja i veću dostupnost povoljnih kreditnih linija privredi i stanovništvu. Za banke posrednike, ova saradnja znači i stabilan izvor sredstava u uslovima ograničene likvidnosti ili visoke cijene kapitala na tržištu. IRB, s druge strane, kroz kontrolisanu distribuciju sredstava ostvaruje razvojni cilj – da plasmani imaju širi društveno-ekonomski efekat, prije svega u segmentu malih i srednjih preduzeća, poljoprivrede i energetike. U narednom periodu, Banka planira dodatno da proširi spektar plasmana kroz kombinaciju različitih finansijskih instrumenata i modela saradnje, a sve s ciljem da finansiranje bude dostupnije, efikasnije i usmjereno na podršku stanovništvu i privredi Republike Srpske.

GLAS: Jedan od strateških ciljeva Investiciono-razvojne banke Republike Srpske je promocija i podrška stranim direktnim investicijama. Šta je do sada urađeno na tom polju i kakvi su planovi za naredni period?

ĆORIĆ: Investiciono-razvojna banka Republike Srpske je u prethodnom periodu pokazala da može biti snažan pokretač promocije Republike Srpske kao stabilne i pouzdane investicione destinacije. Od početka smo bili usmjereni na jedan jasan cilj – da se Republika Srpska nađe na mapi ozbiljnih i atraktivnih lokacija za ulaganje. Ponosni smo što smo kroz sistematičan i timski rad, u saradnji sa svim relevantnim republičkim i lokalnim institucijama, napravili investicioni profil Republike Srpske i svih naših opština i gradova. To je prvi put da imamo sveobuhvatnu sliku o potencijalima, resursima i konkretnim projektima širom Srpske. Sada imamo bazu podataka na više od pet hiljada stranica. To nije samo brojka, već snažan alat koji koristimo u direktnoj komunikaciji sa investitorima. U posljednje tri godine organizovali smo više investicionih foruma i poslovnih susreta u inostranstvu gdje smo razgovarali sa više od 300 stranih privrednika. Povezali smo domaće i međunarodne kompanije, otvorili nove kanale saradnje sa stranim privrednim komorama, institucijama i diplomatskim predstavništvima. Sve to je dovelo do rasta interesovanja za naše projekte u oblastima energetike, infrastrukture, turizma i poljoprivrede. Posebno bih izdvojio naš posljednji investicioni događaj “Invest Srpska” koji je okupio više od 400 učesnika iz 29 zemalja svijeta. To je bio snažan signal da Republika Srpska ima šta da ponudi, ali i da zna kako da se predstavi. Za naredni period idemo korak dalje – bićemo još aktivniji u direktnom predstavljanju Republike Srpske pred investitorima i nastavićemo da gradimo partnerstva sa onima koji prepoznaju investicioni potencijal Republike Srpske. Naš zadatak ostaje isti – da potencijale Republike Srpske pretvaramo u projekte, nova radna mjesta i stabilan ekonomski rast. Vjerujem da smo postavili dobre temelje, a sada je vrijeme da na njima gradimo još snažnije i vidljivije rezultate.

GLAS: Međunarodna saradnja važan je aspekt poslovanja bilo koje finansijske institucije. Koliko je to važno, ne samo za promociju investicija, već i pozicioniranje Banke?

ĆORIĆ: Međunarodne aktivnosti su bitne, kako za obezbjeđenje dodatnih finansijskih sredstava za zadovoljavanje potreba svojih ciljnih grupa na domaćem tržištu, tako i za jačanje ugleda i reputacije Banke, ali i Republike Srpske u inostranstvu. Investiciono-razvojna banka Republike Srpske je u dosadašnjem periodu uspješno realizovala niz finansijskih aranžmana sa renomiranim međunarodnim finansijskim institucijama kao što su Svjetska banka, UNDP, Evropska investiciona banka i Razvojna banka Savjeta Evrope. Od 2012. godine Banka je članica Evropskog udruženja javnih banaka (EAPB), koje je najveće i najznačajnije udruženje javnih banaka u Evropi. Članstvo omogućava banci razmjenu iskustava i znanja sa ostalim članicama, pristup najnovijim trendovima u razvojnom bankarstvu i informacijama o aktuelnoj legislativi EU, koja se odnosi na ovu djelatnost. IRB je procesu uspostavljanja saradnje i sa nekim drugim međunarodnim asocijacijama sa ciljem dodatnog jačanja svoje međunarodne pozicije i poboljšanja pristupa povoljnim finansijskim sredstvima. U tom smislu, Banka je, između ostalog, u iščekivanju prihvatanja nominacije za direktan pristup sredstvima Zelenog klimatskog fonda, najvećeg klimatskog fonda na svijetu. Od novembra 2017. godine Banka je, na inicijativu Kineske razvojne banke, zajedno sa razvojnim bankama centralne i istočne Evrope učestvovala u formiranju Međubankarske asocijacije između Kine i zemalja centralne i istočne Evrope (CEEC).

GLAS: Kako IRB može biti most između institucija, privrede i građana? Koje poruke želite poslati poslovnoj zajednici Republike Srpske?

ĆORIĆ: IRB može biti most samo ako istovremeno stoji na tri čvrste tačke: povjerenju institucija, energiji privrede i stvarnim potrebama građana. To je most koji se gradi informacijama, razumijevanjem i odgovornošću. Kada Banka nastupa kao integrator, kao neko ko objedinjuje razvojne ciljeve, investicione planove i socijalne potrebe – tada ona postaje strateški partner, a ne samo finansijski servis. To znači biti dostupan, biti brz, biti transparentan i biti fokusiran na rješenja, a ne na procedure. Poruka poslovnoj zajednici Republike Srpske treba da bude jasna i snažna: IRB je tu da vas prati u ambicijama, podrži u izazovima i nagradi u rezultatima. Zato je naš zadatak da budemo garant stabilnosti, izvor kapitala, ali i partner koji razumije dinamiku tržišta i brzinu savremenog poslovanja. Drugim riječima: mi ne želimo da budemo barijera – želimo da budemo strateški partner privrede.

GLAS: Dolazite na čelo institucije koja nosi veliku odgovornost, ali i povjerenje javnosti. Šta Vas lično motiviše u ovom poslu i kako definišete uspjeh jednog menadžera u javnoj instituciji? 

ĆORIĆ: Motiviše me svijest da javna funkcija nije pozicija, već obaveza. Obaveza da se radi u interesu ljudi koji vas nikada neće lično upoznati, ali će osjećati posljedice vaših odluka. To je ona vrsta odgovornosti koja zahtijeva i karakter i znanje i koja vas svakog jutra podsjeti zašto je važno da radite pošteno, odlučno i dugoročno. Motiviše me i prilika da mijenjamo percepciju javnih institucija, da pokažemo da mogu biti moderne, brze, kompetentne, digitalne, pristupačne. Da javni sektor može raditi sa standardima najboljih privatnih kompanija – ali sa većim osjećajem društvene misije. Uspjeh menadžera u javnoj instituciji ne mjeri se titulama, statusom ili protokolom. Mjeri se vidljivim rezultatima. Upravljačka filozofija je jednostavna: kada građani osjete benefite vaših odluka, tada ste zaista uspjeli. A najveća lična satisfakcija je kada znate da ste ostavili instituciju boljom nego što ste je zatekli.

PLATNI PROMET

GLAS: Uvođenje platnog prometa u Investiciono-razvojnu banku Republike Srpske tema je koja je prisutna u javnosti već dugo. U kojoj je fazi ovaj projekat i kad se može očekivati završetak istog?

ĆORIĆ: IRB je, po dobijanju preliminarne potvrde o prihvatljivosti članstva, preduzela aktivnosti za pristupanje SWIFT mreži, a jedna od prvih faza u tom procesu jeste dobijanje SWIFT koda. Posjedovanje ovog koda preduslov je za dalje integrisanje Banke u platne sisteme BiH i obavljanje ovih poslova. Naglašavam da SWIFT ima vrlo zahtjevne i rigorozne procedure, stoga i sve aktivnosti sprovodimo sa punom pažnjom, uvažavajući domaće regulatorne zahtjeve, poslovne interese i potrebe Banke, te strateško opredjeljenje Vlade Republike Srpske da obavljanje ovih poslova bude povjereno Banci. Po dobijanju SWIFT konekcije intenzivno ćemo raditi na uspostavljanju odgovarajućih softverskih rješenja što je, takođe, vrlo zahtjevan i kompleksan proces koji će zahtijevati određeni vremenski period. Namjera nam je da uspostavimo efikasan platni servis koji će prevashodno biti dostupan našoj privredi. Time ćemo dodatno ojačati poziciju Investiciono-razvojne banke Srpske na tržištu, ali isto tako, omogućiti privrednicima da ove usluge realizuju po fleksibilnijim uslovima u odnosu na uslove koji su trenutno u ponudi.

(GLAS SRPSKE)