Srpskom književniku Ivi Andriću je na današnji dan 1961. godine uručena Nobelova nagrada za književnost, koju je primio na svečanosti u Stokholmu pred 700 zvanica i švedskom kraljevskom porodicom u dvorani Koncertne palate Švedske kraljevske akademije.
U prostorijama Kraljevske čekaonice Stokholmskog aerodroma, naizmjenično je, na srpskom, njemačkom i francuskom, odgovarao na pitanja mnogobrojnih novinara koji su bili prijatno zatečeni piščevim poznavanjem savremene švedske književnosti.
Tokom petnaestodnevnog boravka u Švedskoj, Andrić je posjetio mnoge ustanove, među kojima i Nacionalnu i Modernu galeriju, te prisustvovao velikom broju susreta, razgovora i svečanosti, od kojih je najvažnija ceremonija uručenja Nobelove nagrade.
Desetog decembra, Ivo Andić je stupio na raskošnu scenu, našavši se pred 700 zvanica pseudobaroknog Koncert-hola, koji je već bio i novogodišnje ukrašen, naveli su novinari tog doba.
U tom polubajkovitom ambijentu fanfare su označile dolazak švedskog suverena Gustava Adolfa Šestog, kraljice Luize i članova kraljevske kuće.
Te godine, predsjednik Nobelove fondacije nije se libio da kritikuje svijet koji je u neprekidnoj trci u naoružavanju, u kojem jedni žive u izobilju dok su drugi u stalnom egzistencijalnom balansiranju.
Dobitnik Nobelove nagrade za kljiževnost Ivo Andrić predstavljen je sljedećim riječima:
“Andrić nosi u sebi mnogo nježnosti za ljude, ali ne uzmiče pred strahotama, niti pred nasiljem, koje u njegovim očima potvrđuje stvarnost zla. On je pisac koji je majstor jednog sasvim ličnog, originalnog kruga motiva. On otvara jednu dosad nepoznatu stranicu svjetske hronike i obraća nam se iz dubine napaćene narodne duše Južnih Slovena”.
Andrić je potom primio povelju izrađenu za tu priliku, na kojoj su zlatotiskom ispisani podaci o laureatu i sastavu Nobelovog komiteta koji je donio odluku o nagradi, kao i sam tekst odluke sa obrazloženjem na švedskom jeziku.
Diploma je sačinjena od pergamenta kaširanog na dasci presvučenoj plavom kožom i sastoji se iz dva dijela.
Piscu je uručena i zlatna medalja sa Nobelovim likom na aversu, bareljefom mladića koji pod lovorom zapisuje pjevanje muza na reversu, na kojem je i stih iz šestog pjevanja Vergilijeve Eneide: “Kako je slatko vidjeti ljudski život oplemenjen pronalascima”, kao i Andrićevo ime.
Laureat je dobio i novčani ček Skandinavske banke na 250.000 švedskih kruna (tu svotu je ustupio za unapređenje bibliotekarstva u tadašnjoj SR BiH).
(Mondo)
