Ovaj svetac je život okončao u tamnici 306. godine kao borac za hrišćansku vjeru
Dimitrije je rođen u Solunu u trećem vijeku poslije Hrista za vrijeme cara Maksimilijana. Kada je od cara dobio naređenje da progoni hrišćane, on se na to nije obazirao već je javno propovijedao hrišćansku vjeru. Cara su obavijestili o neposlušnosti Dimitrijevoj, koji je preobraćao narod u hrišćanstvo.
Kada je car čuo da je solunski komandant i sam hrišćanin, naredio je da ga bace u tamnicu gdje je mučen, a potom pogubljen. Solunski hrišćani su ga tajno sahranili, a na mjestu njegovog groba kasnije je podignuta crkva. Sveti Dimitrije je proglašen zaštitnikom grada Soluna.
Crkveni spisi navode da se Sveti Dimitrije mnogo puta javljao i spasavao grad od zemljotresa i nesreća. I danas se vjeruje da je čudotvorna snaga njegovih moštiju izliječila mnogobrojne bolesnike.
Prema narodnom predanju i žitijima svetaca, Dimitrijev grob je odisao bosiljkom i smirnom, pa je zato taj svetac nazvan Mirotočivi.
Kult Svetog Dimitrija veoma je živ i kod Srba, a u srednjovjekovnoj Srbiji posvećeni su mu mnogobrojni hramovi, uključujući i crkvu u Pećkoj Patrijaršiji i kapelu u manastiru Visoki Dečani.
Ovaj dan je ujedno i praznik zaštitnika mnogih domaćinstava, a za njega se vezuje bogatstvo narodnih običaja i vjerovanja. Mitrovdan je jedan od ključnih dana u godini i u mnogim krajevima obilježava se kao dan održavanja zavjetina, odnosno sjećanje na porodične zaštitnike.
Uoči Mitrovdana i Đurđevdana vjeruje se da treba biti kod svoje kuće, jer ko na ovaj dan nije kod kuće, tokom godine će često noćivati po tuđim domovima. Ovo je jedan od najvažnijih običaja vezanih za Mitrovdan. Takođe, postoji i zabrana koja se odnosi na ovaj dan i koju se tradicionalno poštuje. Naime, prema narodnom vjerovanju, hajduci su se na Mitrovdan rastajali, kako bi zimu proveli na različitim mjestima, a ponovo su se okupljali na Đurđevdan. Iz toga je nastala i popularna izreka: “Mitrovdanak – hajdučki rastanak, Đurđevdanak – hajdučki sastanak.”
U Srbiji je takođe ukorijenjeno vjerovanje da na Mitrovdan ne treba grditi djecu, bez obzira na njihove greške, jer će inače tokom godine biti posebno nestašna. U Šumadiji, seljaci na ovaj dan u svaki ugao sobe stavljaju belutak kako bi zaštitili dom od miševa. Žene, pak, izbjegavaju da na Mitrovdan diraju vreteno, češljeve i makaze, jer se veruje da to donosi nesreću.
Mitrovdan predstavlja simbol domaćinske brige i tradicije, koja se s velikim poštovanjem prenosi kroz generacije.
(atv)
